Jeśli prowadzisz własną firmę z całą pewnością doskonale wiesz co to jest NIP. Jeśli jednak jesteś pracownikiem na etacie lub uczniem, masz prawo tego nie wiedzieć. Zatem pozwól, że Ci to wyjaśnię. NIP jest to dziesięciocyfrowy kod, który ma za zadanie identyfikować podatników w Polsce. Nip zaczął obowiązywać od 1996 roku, natomiast nadawany jest przez naczelnika urzędu skarbowego. Co ciekawe już od 1 września 2011 roku wszystkie osoby fizyczne (czyli takie, które nie mają własnej firmy) nie używają już NIP-u tylko numeru PESEL. Jest to duże ułatwienie przy identyfikowaniu podatników.
Co to prefiks?
Prefiks są to trzy pierwsze cyfry każdego NIP. Prefiks pozwala wyznaczyć urząd skarbowy, który nadał dany numer, ponieważ jest to pewnego rodzaju kod umożliwiający namierzenie danej jednostki. Kiedy w 2004 roku wprowadzono kilkadziesiąt nowych urzędów skarbowych, przestano stosować starą numerację i dano nowym urzędom kody, które mają cyfrę zero jako drugą. Wcześniej stosowano wyłącznie cyfry od 1 do 9, jednak jak widać taki system nie zdawał egzaminu. Kolejną ciekawostką jest to, że wcześniej, gdy NIP stosowano również w przypadku osób fizycznych, trzeba było jakoś odróżnić numer NIP osób fizycznych od osób prawnych.
Dlatego właśnie numer NIP zapisywało się, oddzielając grupy cyfr łącznikiem. Dla osób fizycznych grupowano cyfry 123-456-78-19, a dla firm grupowano 123-45-67-819. Kolejną zasadą było to, że firma, która była zakładana przez jedną osobę (nie spółkę!) miała NIP tej osoby, co było dużym ułatwieniem. Teraz NIP jest tak tworzony w taki sposób, żeby nigdy w wyniku tego dzielenia, jako reszta, nie uzyskać liczby 10. Jest to dziwna zasada, ale jak widać bardzo skuteczna. Aby wygenerować prawidłowy NIP, należy kierować się ustawą o NIP-ie, która zobowiązuje do podawania NIP lub numeru PESEL, gdy osoba nie posiada działalności gospodarczej, na dokumentach zobowiązań podatkowych. W innych sytuacjach podatnicy są zobowiązani podawać NIP na żądanie.
Kiedy musimy podawać swój NIP?
Jesteśmy zobowiązani do podania NIP gdy proszą nas o to organy administracji rządowej i samorządowej, organy kontroli skarbowej,
przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli banków i
płatnicy oraz inkasenci podatków i niepodatkowych należności. Jak widzisz lista jest dość długa, ale naprawdę warto ją zapamiętać, ponieważ może okazać się wyjątkowo przydatna.
Czym mój NIP jest prawidłowy?
Przede wszystkim należy pamiętać, że ostatnia czyli dziesiąta cyfra NIP jest cyfrą kontrolną i można ją obliczyć. Jak? Otóż każdą z cyfr należy pomnożyć przez wagi odpowiednie wagi ( są to kolejno wagi: 6, 5, 7, 2, 3, 4, 5, 6, 7.), następnie, gdy otrzymałeś już wynik mnożenia, należy go zsumować i obliczyć modulo 11, czyli tak zwaną resztę z dzielenia przez 11. Jest to skomplikowany proces, jednak poprawność NIP w różnych urzędach nigdy nie jest sprawdzana ,,na piechotę”, ponieważ istnieją do tego specjalne kalkulatory.
Zatem odpowiedzmy sobie jasno na pytanie kto obecnie jest zobowiązany do posiadania numeru NIP.
Do posiadania numeru NIP zobowiązani są obecnie:
- osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą, ale nie tylko oni, ponieważ
- każda osoba, która odprowadza podatek VAT musi posiadać taki numer.
- Oprócz tego zgodnie z ustawą, numer NIP muszą posiadać także płatnicy składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne,
- osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które jednak na podstawie innych ustaw są podatnikami.
Kto nadaje numer NIP.
NIP nadaje naczelnik urzędu skarbowego, o czym była mowa w tekście wyżej. Po tym jak złożysz potrzebne dokumenty, może minąć maksymalnie 14 dni. Po tym czasie warunkowo twój numer NIP musi zostać wpisany do rejestru.
Co robić gdy zgubisz NIP
Warto dobrze pilnować swojego numeru NIP, ponieważ jest on nadawany tylko raz, a potem nie możesz już wystąpić o przyznanie ci nowego numeru. Dlatego gdy już przydarzy Ci się taka sytuacja, należy złożyć wniosek do naczelnika urzędu skarbowego który nadał NIP, o wydanie duplikatu (czyli kopii już istniejącego numeru).
Zwróć uwagę na to, że w przypadku gdy zmieniasz swoje ważne dane takie jak imię, nazwisko czy adres zamieszkania, masz obowiązek poinformować o tym urząd skarbowy.
Jak sprawdzić swój NIP?
Jeśli chcesz sprawdzić swój, czy twój numer NIP jest prawidłowy, możesz zrobić to sposobem, który pisaliśmy Ci w tym artykule (czyli policzyć to metodą ,,na piechotę „) lub skorzystać z pomocy internetu. Obecnie istnieje wiele programów, które są w stanie określić to czy twój numer jest prawidłowy. Oczywiście aby sprawdzić poprawność twojego numeru NIP możesz także udać się do urzędu skarbowego, musisz jednak liczyć się z tym, że może to potrwać nawet do kilku dni roboczych.
